Een wijze les over strategievorming: Vertrouw nooit op de stippellijn!
Een tijdje geleden viel ik, zappend langs de Tv-kanalen, op ‘Discovery Chanel’ of ‘National Geographic’ (ik weet niet meer welke van de twee zenders, ze zitten ook direct na elkaar op mijn afstandbediening), in een programma over Hurricanes. Ik ben echt gek op dit soort programma’s over vulkanen, wervelstormen, tsoenami’s, aardbevingen en andere indrukwekkende natuurverschijnselen. Populaire wetenschappelijk gebracht op een manier die zelfs ik kan begrijpen en over zaken waar we hier in Nederland alleen over kunnen fantaseren.
In het programma was William (“Bill”) Gray (1929) aan het woord. Hij is een van de leidende wetenschappers op het gebied van ‘Hurricane Prediction’ en heeft dat vrijwel zijn hele leven lang gedaan in het ‘Tropical Meteorological project’ vanuit de Universiteit van Colorado. Alom erkend als deskundige op het gebied van tropische stormen. Controversieel in het debat over ‘global warming’ waar hij een keer Al Gore een “lompe onruststoker die absoluut niet weet waar hij over praat” noemde.
Bill Gray legde uit hoe de voorspelling van de route van Hurricanes in de loop der jaren steeds beter is geworden. Hij liet enkele kaartjes zien waarop de hurricane te zien was en de voorspelling van de route die hij/zij zou gaan nemen. Die voorspelde route was op de kaart ingetekend als een smalle lijn, waarbij rond die lijn aan de voorkant (de voorspelde route) een kegelvorm was ingetekend die naar achter toe samen smelt met de smalle lijn (de actuele plek van de hurricane), daarmee in zeker zin lijkend op de vorm van een mannelijke zaadcel. Wetenschappers geven hiermee aan dat aan de voorkant van de hurricane de voorspelde route een bepaalde afwijking zou kunnen hebben, en de exacte route van de achterkant van de hurricane veel preciezer te duiden valt.
Gray gaf aan dat de mate van exactheid van de voorspelling in de loop der jaren vele malen beter is geworden. Er is inmiddels zoveel wetenschappelijke kennis over de factoren die een rol spelen bij hurricanes, en zoveel ervaring met plannen en vooruitzien. Maar desondanks zei Gray dat hij nu al wist wat er op zijn grafsteen zou moeten staan, namelijk “vertrouw nooit op de stippellijn”.En dat is een opmerking om over door te denken. Onderzoek wat er te onderzoeken valt, maar vertrouw nooit alleen op het model. Weet dat er altijd afwijkingen kunnen ontstaan die maken dat er een andere uitkomst is. Het is als het waarschuwingssysteem voor het Rijnwater dat Nederland inkomt. Enerzijds een batterij aan wetenschappelijke sensoren die het water op alle bekende gevaarlijke stoffen onderzoeken. Anderzijds een bak met vlagzalmen die de gewoonte hebben altijd met hun neus in de stroom te staan, maar (stroomafwaarts) te vluchten als er onraad dreigt. Een eenvoudige sensor geeft dit vluchtgedrag aan, en dat weten we dat er iets mis is: alleen nog niet wat. Vertrouw op de data, maar vertrouw die nooit alleen.
Cees Zwart zei in Management en Consulting (2009/4) eens “te vaak maakt men (adviseurs) gebruik van een voorgebakken model en wordt de cliënt gebruikt om het model te toetsen. Vervolgens past men de blauwdruk aan de typische eigenaardigheden van de klant aan en implementeert men deze in enigszins aangepaste versie”. Om met Bill Gray te spreken, op die manier kun je altijd je voorspelling laten kloppen!
Bill Gray heeft het mooi gezegd, ik hoop dat hij nog lang mag leven het nog lang duurt voordat het letterlijk op zijn grafsteen gezet hoeft te worden. Hij geeft ook een wijze les voor iedereen die bezig is met de toekomst, strategie, plannen en vooruitzien: Vertrouw Nooit Op De Stippellijn!
